Το παρακάτω απόσπασμα προέρχεται από τη συνέντευξη του Ισπανού ελληνιστή Juan Manuel Guzman Hermida (εκπαιδευτικός, μελετητής και μεταφραστής των αρχαίων ελληνικών στη Σεγκόβια). Για ολόκληρη την ενδιαφέρουσα αυτή συνέντευξη του Ισπανού ελληνιστή και για ένα ταξίδι αστραπή στην Ισπανία (και σε άλλες 99 χώρες) με πλοηγό τον έμπειρο και πολύτροπο ταξιδευτή Δημήτρη Κουντάντο κλικ εδώ. :
“Μας μιλήσατε για την ιδιαιτερότητα των Αρχαίων Ελλήνων, τι θα μας λέγατε για την ιδιαιτερότητα των Ισπανών;
Θα σας αφηγηθώ μια ιστορία και νομίζω ότι μέσα σε αυτήν περικλείεται ολόκληρη η Ισπανία. Τον 15ο αιώνα οι «καθολικοί βασιλιάδες» – που τους έχρισε καθολικούς ο πάπας όταν θέλησαν να κάνουν μια χώρα με μια όμοια θρησκεία, όμοιους νόμους, όμοια τα πάντα – αυτοί λοιπόν έδιωξαν από την Ισπανία τους μουσουλμάνους μετά από 750 χρόνια διαμονής (711-1492), αλλά και τους Εβραίους οι περισσότεροι από τους οποίους ήρθαν στην Ελλάδα στη Θεσσαλονίκη. Οι εβραίοι της Ελλάδας ονομάστηκαν «Σεφαραδίτες» ή «Σεφαρδίτες» γιατί στην εβραϊκή γλώσσα «Σεφεράδ» σήμαινε «Ισπανία», αργότερα τον 20ο αιώνα τους αφάνισαν οι ναζί η ντροπή του ανθρώπινου γένους. Όμως ο διωγμός των μουσουλμάνων και των εβραίων δεν ήταν καθόλου χριστιανικός, ένα μεγάλο πλούτος πολιτισμού καταστράφηκε, έκλεισαν πολλές σχόλες μεταφραστών των αρχαίων γραμματειών, πολλές πρωτοποριακές μουσουλμανικές ανακαλύψεις ανακόπηκαν, με τη βοήθεια των οποίων διέσχισαν οι Ισπανοί τον ατλαντικό. Τον 15ο αιώνα λοιπόν οι εβραίοι σκόρπισαν στην Ευρώπη και στην Αφρική. Πολλοί από αυτούς πήραν τα κλειδιά των σπιτιών τους ως μνήμες.
Πέντε αιώνες αργότερα, τον 20ο αιώνα, μια νεαρή εβραία στο σαλόνι του σπιτιού της στη Νέα Υόρκη, είχε ένα από αυτά τα κλειδιά. Είχε φτάσει στα χέρια της από γενιά σε γενιά. Τα κλειδιά αυτά ήταν σφυρήλατα, χειροποίητα, μοναδικά φτιαγμένα για κάθε πόρτα. Η κοπέλα πήγε στο Τολέδο, την πόλη των προ-προ προγόνων της και έβαλε το κλειδί στην τσάντα της. Στο Τολέδο υπάρχει ένα εβραϊκό εστιατόριο που σερβίρει φαγητό «kosher» που τρώνε οι εβραίοι και η κοπέλα πήγε να φάει εκεί. Έβγαλε από την τσάντα της το κλειδί και το έδειξε στον εστιάτορα, ο οποίος ήξερε καλά την παλιά πόλη του Τολέδο. «Οι προγονοί μου έμεναν εδώ τον 15ο αιώνα αλλά είναι αδύνατον να βρούμε το σπίτι τους».
Θα πρέπει να σας πω ότι σε πολλά σημεία το Τολέδο παραμένει αναλλοίωτο γιατί ο βασιλιάς Φίλλιπος Β’ το 1562 μετέφερε την πρωτεύουσα από το Τολέδο στη Μαδρίτη. Ήταν ο βασιλιάς της Ισπανίας και της Πορτογαλίας και η Μαδρίτη βρισκόταν στο κέντρο της ιβηρικής χερσονήσου, η οποία επίσης πήρε το όνομα της από τους Αρχαίους Έλληνες γεωγράφους για τη χώρα που οριοθετούνταν από τον ποταμό «Ἶβηρο»/Έβρο. Τότε το Τολέδο άδειασε, το εμπόριο αλλά και η πόλη σταμάτησαν να αναπτύσσονται και πολλές γειτονιές παρέμειναν όπως ήταν. Η αμερικανίδα ζήτησε από τον εστιάτορα ο οποίος γνώριζε τα παλιά εβραϊκά σπίτια, να προσπαθήσουν να βρουν την πόρτα του σπιτιού της. Πήγαν με την κοπέλα πόρτα πόρτα. Και φανταστείτε! Σε ένα σπίτι η πόρτα άνοιξε! Μπορείτε να νιώσετε την έκπληξη της κοπέλας και του εστιάτορα όταν άνοιξε αυτή η πόρτα μετά από 500 χρόνια; Δάκρυσαν! [βουρκώνει, συγκινείται] Όταν λέω αυτή την ιστορία σκέφτομαι όλες τις φασαρίες που είχαμε στη χώρα μου, οι μουσουλμάνοι ήταν ισπανοί, είχαν μείνει αιώνες. Χάσαμε με αυτές τις πολιτικές ένα κομμάτι του πολιτισμού μας! Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε ποια είναι η Ισπανία αν δεν δούμε τον Ισπανό ως ένα μίγμα από Εβραίους, Μουσουλμάνους και Ισπανούς”.